Kilka lat temu Jacka Dukaja przedstawiało się jako obiecującego fantastę młodego pokolenia. Dziś - kiedy ma on w dorobku wiele liczących się w fantomie publikacji, że choćby wspomnę nagrodzoną ostatnio nagrodą imienia Janusza A. Zajdla Perfekcyjną niedoskonałość
wiadomo na pewno, że wszystkie te proroctwa się sprawdziły.
Xavras Wyżryn
, stworzony dekadę temu jest utworem bardzo dobrym - nic więc dziwnego, że Wydawnictwo Literackie zdecydowało się wydać jego wznowienie, uzupełniając tomik o kilka nowszych dzieł Dukaja. Tak powstała niniejsza książka. I choć od pierwszych stron widać potencjał drzemiący w tej prozie, to jednak wciąż czuję lekki niedosyt.
Ale po kolei. Xavras...
to zbiór opowiadań wybranych ze względu na tematykę, jaką są fikcje narodowe. I trzeba przyznać, że jako takie stanowią wcale ciekawą i wartościową pozycję. Tytułowy utwór przedstawia historię Polski, która przegrała w 1920 roku wojnę z bolszewicką Rosją i od tamtej pory pozostaje włączona w skład ZSRR. Oczywiście nie da się ukryć, że uśmiercając
ją po dwóch latach od odzyskania niepodległości historia musi potoczyć się inaczej... To jednak jest tylko tłem wydarzeń. Bo oto na ziemiach przez które płynie Wisła walka z zaborcą trwa nadal - a wraz z postępem cywilizacyjnym zmieniają się także środki, jakimi bojownicy dążą do celu. Łatwo domyślić się, że partyzant noszący imię po komiksowym bohaterze, szybko w mediach zmienia się w terrorystę, a wielkie mocarstwa uważają tę walkę za wewnętrzną sprawę Rosji.
O tyle jednak ta walka różni się od innych, o ile Xavras ma ograniczony dostęp do wiedzy o przyszłości, a to pozwala mu wyruszyć na Moskwę z głowicą atomową!
Czytając tę historię, my Polacy, doświadczeni historią i wieloletnią niewolą narodową, potrafimy zrozumieć co kieruje bohaterami. Zresztą - nazwy utożsamiają ich z nami. Lecz podejrzenia, które rodzą się z każdą chwilą - w Posłowiu okazują się prawdziwe, bo autor wyjaśnia, że tekst jest alegorią państw walczących o niepodległość w naszych czasach. Czyli ma pewien atut dający mu przewagę nad podobnymi publikacjami.
Pozostałe opowiadania: Sprawa Rudryka Z.
, Przyjaciel prawdy. Dialog idei
i Gotyk
to utwory nowsze, ale niestety nie tak dobre jak flagowy tekst zbiorku. Również niosą ze sobą pewne przesłania, nie uderzają jednak w polską narodowościową strunę (poza Gotykiem
), przez co ich przesłanie dla młodego czytelnika nieco się zaciera. Poza tym są nieco przegadane.
Ogólnie ten tomik prozy Dukaja nie jest zły i czyta się go z przyjemnością, lecz niczym nie powala. Nie tylko sama osoba autora świadczy o tym, że jest to kanon - coś, co każdy szanujący się czytelnik polskiej fantastyki znać powinien. Tym bardziej, że warto.
Tytuł: | Xavras Wyżryn i inne fikcje narodowe |
---|---|
Autor: | Jacek Dukaj |
Wydawca: | Wydawnictwo Literackie |
Rok wydania: | 2004 |
Stron: | 280 |
Ocena: | 4 |
Autor: BAZYL
Pewne prawa zastrzeżone. Tekst na licencji Creative Commons.