Tawerna RPG numer 75

Anioły

W miasteczku anioły więdnące
Na drzewach.
Od czterech miesięcy nie golą już
Bród...

/W miasteczku anioły G. Turnau/

To jeden z wielu utworów o aniołach. W każdej pieśni przedstawiane inaczej, inne pełnią role. Ale zawsze są to istoty tajemnicze i nie z tego świata, mistyczne. Boży posłannicy, strażnicy, słudzy, stróże dusz ludzkich... Do różnych celów zostały stworzone przez byt idealny w różnych wierzeniach. Postaram się dzisiaj przybliżyć nieco te istoty.

Chyba w każdej wierze istnieje coś na wzór anioła. Ktoś, kto krąży po ziemskim padole, trzepocząc skrzydłami. Właśnie - skrzydła. Ludzkość, aby wyróżnić anioły w dziełach malarskich, oraz by nadać im pewną inność, doprawiła boskim istotom skrzydła. Wierzono, i dalej się wierzy (być może to nawet prawda), ze anielski byt przedstawia się jako człowiek ze skrzydłami. Nierzadko w wiekach średnich malowano te duchy w zbrojach i z mieczami w rękach, o skrzydłach różnokolorowych. Anioły poza tym, jako istoty niebiańskie i dobre, miały piękne, jasne twarze, życzliwe, lecz także surowe. Ale tak było w religii chrześcijańskiej. Jak inaczej sobie wyobrażano anioły?

W mitologii nordyckiej istnieją istoty podobne do aniołów. Są to Walkirie, córki Odyna, pomniejsze boginie. Zabierały dusze poległych wojowników do Valhalli, domu Wodana. Tam też usługiwały przy uczcie. Nierzadko Odyn wysyłał je z posłannictwem na padół Midgardu. Lecz Walkirie różnią się znacznie od aniołów chrześcijańskich. Najczęściej przedstawiane jako piękne dziewice, ujeżdżały skrzydlate konie, a one same zbrojne były w włócznie i tarcze. Jednakże nie posiadały one skrzydeł - ujeżdżały skrzydlate konie (w mitologii greckiej nazwano je pegazami).

W czasach starożytnej Babilonii i Egiptu również wierzono w duchy na kształt aniołów. Uskrzydlone zwierzęta o ludzkich twarzach, odczuwające głód, pragnienie, zmęczenie... Zdecydowanie różniły się od aniołów chrześcijańskich swą cielesnością.

W Starym i Nowym Testamencie przedstawiono anioły oraz archanioły (Michała, Gabriela i Rafała). Jedną ze scen był sen Dawida o aniołach wspinających się po schodach w górę.

Archaniołowie zaś pełnili ważne funkcje. Byli posyłani na ziemię do Maryi, do męża św. Elżbiety, a po czterdziestodniowym poście na pustyni, Jezus Chrystus wezwał swoje sługi, aby mu usługiwano. Według katolicyzmu anioły to nie istoty cielesne, lecz duchy, mające własną wolną wolę. Jednakże wśród aniołów stworzonych przez Najwyższego były także złe istoty. Ponieważ miały wolną wole, niekiedy dokonywały złych wyborów. Najbardziej znanym upadłym aniołem jest Lucyfer, który wraz z innymi został strącony do Czeluści po Pierwszej Wojnie w Niebie.

Według Trzech Ksiąg Snocha, Bóg poprosił archaniołów o pomoc w tworzeniu Edenu, nazwawszy ich Obserwatorami. Obserwatorzy mieszkali wśród ludzi, lecz zdradzali śmiertelnikom tajemnice niebios, ucząc ich wyrabiać narzędzia i w końcu - wchodząc w związki z ludzkimi kobietami. Zagniewany Bóg zmienił część Obserwatorów, która dopuściła się występku w ludzi, bądź też w demony.

Lecz gdzie indziej czytamy, ze aniołowie są demonami, tylko dobrymi i służącymi Bogu, nie Złu. Źli Obserwatorzy, których imiona są znane, to Semyazza, Samael i Azazel.

O Upadku Aniołów mówi też historia, w której Bóg kazał aniołom pokłonić się człowiekowi, gdyż mieli mu służyć. Wiele aniołów się zbuntowało i odeszło od swojego Stwórcy.

Orygenes z Aleksandrii zaś twierdził, iż Bóg stworzył wszystkie anioły równe, i te, które oddaliły się nieco od Boga pozostają aniołami, te, które odeszły jeszcze dalej - ludźmi, a ci, co odeszli całkiem - demonami, i one właśnie stworzyły piekło.

W zasadzie nie wiadomo, czemu dawać wiarę. Św. Jan ustalił Hierarchię Aniołów, Dante Alighieri również porządkuje wszystko w Boskiej komedii (z tym, że on nie jest doktorem kościoła), także żydowska Kabała ustanowiła rangi anielskie, a katolicka wiara w anioły bierze się od judaizmu. Najbardziej znana jest Hierarchia Książąt dziewięciu chórów anielskich:

" Serafiny

Michał, Serafiel, Jehoel, Uriel, Kemuel, Metatron, Natanael, Szatan 1

" Cherubiny

Gabriel, Cherubiel, Ofaniel, Rafał, Uriel, Zofiel, Szatan

" Trony

Orifiel, Zafkiel, Zabkiel, Jofiel (Zofiel), Razjel

" Panowania

Zadkiel, Chaszmal, Zacharael, Muriel

" Cnoty

Uziel, Gabriel, Michał, Peliel, Barbiel, Sarbiel, Haniel, Hamaliel, Tarszisz

" Potęgi

Kamael, Gabriel, Werchiel, Szatan

" Księstwa

Nisroch, Haniel, Rekuel, Cerwiel, Amael

" Archaniołowie

Metatron, Rafał, Uriel, Michał, Gabriel, Barbiel, Jehudiel, Barachiel, Szatan

" Aniołowie

Faleg, Andachiel, Gabriel, Chajliel

Z tym, że należy pamiętać, iż Szatan należał do tej Hierarchii przed swym upadkiem.

O aniołach wspomina także inna religia - Islam. W końcu Mahomet otrzymał prawdy wiary muzułmańskiej od anioła Dżibrila, przez którego z kolei przemawiał sam Allach. Muzułmanie wierzą, iż aniołowie zostali stworzenie z ognia i po to, aby służyć swemu Stwórcy. Spisują także dobre uczynki i oczywiście są posyłane na Ziemię. Muzułmańscy aniołowie to przede wszystkim Dżibril, Malik (strażnik piekieł), Ira'il (anioł śmierci), Nakir, Munka, Harut i Marut, Mika'il oraz Azrafael. Naturalnie jak wszędzie musi istnieć Zło, w przypadku islamu jest to upadły anioł Iblis - Szatan.

Poza wymiarem religijnym anioł objawia się również w sztuce. W malarstwie, muzyce, poematach... Pierwsze wyobrażenia biblijnych aniołów pojawiają się już w III wieku. Przedstawieni jako młodzieńcy w długich tunikach pozbawieni są jeszcze skrzydeł. Koniec IV wieku to początek skrzydlatych aniołów. Jednakże skrzydła u aniołów występują tylko na ramionach Cherubinów i Serafinów, co mówi nam Biblia. Średniowiecze ubiera anioły w - jak już wcześniej pisałem - pancerze, zbroi w miecze, niektóre mają nawet brody! Jakiś czas później pojawiają im się również aureole. W sztuce renesansowej anioły malowane były w zwiewnych szatach, o pięknych twarzach. Podtrzymywały koronę Maryi, jej szatę, lichtarze, świeczniki, kadzidła, instrumenty muzyczne. Umuzykalnione anioły były też częstym elementem w malarstwie późniejszych czasów.

Do dziś anioł to wzięty temat w muzyce, nawet w filmie. Bieszczadzkie Anioły SDMu, czy chociażby utwór, z którego fragment wziąłem we wstępie tekstu. Takie seriale z ostatnich lat jak Droga do Nieba, czy też film Zakochany Anioł też traktują o tych niebiańskich istotach.

W każdym razie, niezależnie od wyznania, anioł to istota dobra i służąca ludziom, choć nie należy do świata śmiertelników. Posiadają wolną wolę, przez co wiele z nich upadło. Jednakże dla wielu anioł to tylko człowiek ze skrzydłami...

Autor: Carchmage

Pewne prawa zastrzeżone. Tekst na licencji Creative Commons.