Chronologia życia
Tolkiena
1891- Mabel Suffield przenosi siê do
Południowej Afryki i poślubia Arthura Tolkiena, angielskiego menadżera
banku w Bloemfontein. 1892 - Narodziny Johna Ronalda Reuela Tolkiena
1894 - Narodziny jego młodszego brata, Hilary'ego Arthura Tolkiena.
1895 - Mabel z dzieæmi wraca do Anglii i zamieszkuje u krewnych w
Birmingham, czekając na Artura. 1896 - Arthur Tolkien umiera w Afryce.
Mabel i synowie wyprowadzają siê na przedmieścia Birmingham, do Sarehole.
Mabel zaczyna uczyæ Ronalda łaciny, francuskiego, niemieckiego, rysunku,
malowania i pisania. 1900 - Mabel Tolkien przechodzi wraz z synami na
katolicyzm. Ronald wraca do Birmingham i wstêpuje do szkoły im. Króla
Edwarda VI. 1901 - Przenoszą siê do domu za King's Heath Station
1902 - Przenoszą siê na przedmieście do Edgbaston. Ronald zapisuje siê
do szkoły średniej im. św. Filipa 1903 - Tolkien wraca do Króla
Edwarda, gdzie otrzymuje stypendium i uczy siê średnioangielskiego i
greki. 1904 - śmieræ Mabel Tolkien. Miejscowy proboszcz, ojciec
Francis Morgan zostaje opiekunem prawnym braci Tolkienów. 1905 -
Tolkien z bratem mieszkają u ciotki Beatrice. ok. 1906-11 - Tolkien
samodzielnie studiuje staroangielski, staronordycki i gocki; zaczyna
wymyślaæ jêzyki z własnymi gramatykami i historią, oraz pisuje wiersze,
czêśæ w fikcyjnych jêzykach. 1908 - Bracia Tolkienowie przenoszą siê
na pensjê do p. Faulkner. Spotykają tam Edith Bratt, również sierotê.
1909 - Na jesieni ojciec Francis odkrywa romans miêdzy Ronaldem i
Edith i obawia siê że doprowadzi on do wczesnego malżenstwa i fiaska
kariery Tolkiena. Tolkienowi nie udaje siê otrzymaæ stypendium w
Oxfordzie. 1910 - Ojciec Morgan rozdziela braci. Ronaldowi zakazuje
widywaæ siê z Edith aż osiągnie wiek 21 lat. Edith wyjeżdża z Birmingham.
Ronald przemawia po gocku i staroangielsku w szkolnej debacie, za co
przyznaje siê mu małe stypendium i miejsce na wydziale filologii
klasycznej w Exeter College. Opanowuje też nieco staronordyckiego i
hiszpañskiego. 1911 - Tworzy w szkole średniej Klub Herbaciany i
Stowarzyszenie Barrowiañskie (Barrovian Society). Zaczyna studiowaæ
filologiê porównawczą pod okiem Josepha Wrighta, wstêpuje do regimentu
kawalerii, przedstawia pracê o Kalewali (fiñski epos mitologiczny), pisze
wiersze. 1913 - Koñczy 21 lat, spotyka siê z Edith. Edith zrywa
zarêczyny z innym mêżczyzną. Ronald wybiera drugi fakultet i przenosi siê
na filologiê angielską, formalnie studiując staronordycki. 1914 -
Edith przechodzi na wiarê katolicką i formalnie zarêcza siê z Ronaldem.
Wybucha pierwsza wojna światowa. Tolkien decyduje siê ukoñczyæ studia
przed służbą wojskową. 1915 - Zdaje egzaminy koñcowe z najlepszymi
wynikami i wstêpuje do armii. Nadal pisze poezje w "baśniowych jêzykach" i
angielskim, w tym "Goblin Feet", pierwszy opublikowany utwór. 1916 -
Poślubia Edith Bratt 22 marca, wyjeżdża do Francji 4 czerwca i bierze
udział w bitwie nad Sommą. Zapada na "gorączkê okopową" i wraca do domu 8
listopada. 1917 - Podczas rekonwalescencji zaczyna pisaæ "Ksiêgê
Zagubionych Opowieści" - pierwszy szkic tego co później nazwanie zostanie
"Silmariliionem" - a zwłaszcza "Upadek Gondolinu". Rodzi siê pierwszy syn,
John. 1918 - Przymuje pozycjê młodszego członka zespołu
opracowywującego "New English Dictionary" (późniejszy "Oxford English
Dictionary"); przypada mu litera "w". 1920 - Zaczyna pisaæ "Listy
świêtego Mikołaja". Narodziny drugiego syna Michaela. Mianowany wykładowcą
angielskiego na uniwersytecie w Leeds. 1922 - Publikuje "Słownik
średnioangielski". Zaczyna pracê nad nowym wydaniem "Sir Gawaina i
Zielonego Rycerza", razem z E. V. Gordonem. 1924 - Mianowany
profesorem filologii angielskiej w Leeds. Narodziny trzeciego syna,
Christophera. 1925 - Publikacja "Sir Gawaina...". Przenosi siê z Leeds
do Oxfordu, gdzie wybrany zostaje profesorem staroangielskiego. 1926 -
Zakłada "The Coalbiters" (*), klub wydziałowy czytujący staronordyckie
teksty. Spotyka C. S. Lewisa. 1928 - Pisze pierwsze zdania "Hobbita"
(inne źródła podają datê 1930 lub 1931). 1929 - Narodziny córki
Priscilli. 1930 - Koñczy pełny brudnopis "Silmarillionu" (wydrukowany
w HoME tom IV). 1932 - Pokazuje rêkopis "Hobbita" C. S. Lewisowi.
1934 - Otrzymuje dwuletnie stypendium badawcze w Leverhulme
Fellowship. 1936 - Wygłasza wykład "Beowulf: Potwory i krytycy" przed
Akademią Brytyjską. Wydawcy Allen & Unwin czytają rêkopis "Hobbita" i
sugerują jego dokoñczenie. Po poprawkach zostaje on oddany do druku.
1937 - "Hobbit" sukcesem handlowym i w opinii krytyków. Unwin prosi o
dalszy ciąg. Tolkien przedkłada "Listy świêtego Mikołaja" i
"Silmarillion", ale nie zyskują one akceptacji. W grudniu pisze pierwszy
rozdział "Nowego Hobbita", późniejszego "Władcy Pierścieni". 1938 -
Poszerza rêkopis "Rudego Dżila" do wielkości ksiązkowej. "Hobbit" zostaje
wydany w Stanach i otrzymuje nagrodê "New York Herald Tribune" dla
najlepszej książki dzieciêcej kwartału. Powstaje pierwszych dwanaście
rozdziałów "Władcy Pierścieni". 1939 - Wykłady "O baśniach" na
uniwersytecie św. Andrzeja. Gotowe jest szesnaście rozdziałów nowej
książki. 1943 - Syn Christopher wstêpuje do RAF. 1944 - Tolkien
koresponduje z synem pełniącym służbê w Związku Południowej Afryki i
przesyła mu rozdziały "Władcy Pierścieni", ksiêgi V. 1945 - Publikacja
"Liścia Niggle'a" w "Dublin Review". Tolkien wybrany zostaje profesorem
jêzyka i literatury angielskiej i mówi że przedkłada pracê nad "Władcą"
"nad wszystko inne". 1947 - Zauważa rozbieżności miêdzy "Hobbitem" i
jego dalszym ciągiem, zwłaszcza co do natury Pierścienia. Publikacja eseju
"O baśniach". 1948 - Zakoñczenie pracy nad "Władcą Pierścieni" (wedle
innych źródeł było to w roku 1950). 1949 - Wydanie "Rudego Dżila i
jego psa". 1950 - Negocjacje z Collinsem, wydawcą z Londynu, co do
opublikowania "Silmarillionu" razem z dalszym ciągiem "Hobbita". "Rudy
Dżil" sprzedaje siê słabo. 1951 - Publikacja poprawionego wydania
"Hobbita". 1952 - Collins zwraca rêkopisy. Tolkien zgadza siê aby
Allen & Unwin wydali "Władcê" bez "Silmarillionu". 1954 -
Publikacja pierwszych dwóch tomów "Władcy". 1955 - Wydanie "Powrotu
Króla". Tolkien przestaje spotykaæ siê regularnie z Lewisem. 1956 -
Pierwszy przekład "Władcy", na niderlandzki; w ciągu nastêpnych 20 lat
przetłumaczony zostanie on kolejno na: szwedzki, polski, duñski,
niemiecki, włoski, francuski, japoñski, fiñski, rosyjski i hebrajski
(1974-75). 1959 - Odchodzi na emeryturê ze stanowiska profesora.
1962 - Wydaje "Przygody Toma Bombadila" i własne wydanie
średnioangielskiego "Ancrene Wisse". 1963 - śmieræ C. S. Lewisa 22
listopada 1964 - Publikacja "Drzewa i Liścia". 1965 - Ukazuje siê
nieautoryzowane kieszonkowe wydanie "Władcy", pierwsze wydanie tanie na
tyle iż wywołuje nagła eksplozjê popularności Tolkiena w środowiskach
młodzieżowych i zainteresowania prasy. Sprawa o naruszenie praw autorskich
rozstrzyga siê w sądzie. Autoryzowana edycja wydana przez Ballantine
okazuje siê bestsellerem. Założenie Amerykañskiego Stowarzyszenia
Tolkienistycznego. 1966 - Publikacja trzeciego poprawionego wydania
"Hobbita". Wydanie kolekcji wcześniejszych opowiadañ i esejów "The Tolkien
Reader" w Stanach. 1967 - Wydanie "Kowala z Podlesia Wiêkszego".
1968 - "Poems and Songs of Middle-earth", nagranie wierszy Tolkiena w
angielskim i elfickim z muzyką Donalda Swanna. Tolkienowie przenoszą siê
do Poole, kurortu wczasowego w pobliże Bournemouth. 1970 - Komitet
redakcyjny OED zamieszcza w nim hasło "hobbit" 1971 - Edith Tolkien
umiera 29 listopada w wieku 82 lat. 1972 - Tolkien wraca do Oxfordu i
otrzymuje pokój w Merton College oraz doktorat honoris causa uniwersytetu
oxfordzkiego oraz Krzyż Komandorski Imperium Brytyjskiego. 1973 -
Podczas odwiedzin u przyjaciół w Bournemouth zapada na zdrowiu i umiera w
kilka dni potem, 2 września w wieku lat 81. Jego syn Christopher,
literacki spadkobierca, podejmuje siê ukoñczenia "Silmarillionu". 1977
- Publikacja "Silmarillionu" z pomocą Christophera.
Przygotował: Ninque
Heri
|